دستگاه ها و افراد مشمول قانون گزینش
داوطلبان ورود به خدمت اعم از رسمي، غيررسمي یا غیرثابت (پيماني، قراردادي، روزمزد، خریدخدمت، حق التدریس و عناوين مشابه)، متعهدین خدمت، متقاضیان استخدام مشمول قانون كار در كليه دستگاههاي اجرایی، داوطلبان بورسيه های بلند مدت داخل و خارج کشور، مأمورين و منتقلین به دستگاه های مشمول قانون گزینش در مشاغل حساس، داوطلبان پذیرفته شده در مراكز آموزش عالي وابسته به دستگاههای اجرایی، پذیرفته شدگان در مراکز و دانشسراهای تربیت معلم، تعهد دبیری و کارکنان شرکت های خدماتی طرف قرارداد با دستگاه های اجرایی جهت بکارگیری در مشاغل اداری، کارشناسی، آموزشی و حساس تماما مشمولین قانون گزينش خواهند بود.
تبصره - هرگونه جذب و بكارگيري منوط به رعايت ماده فوق مي باشد و پرداخت هرگونه وجه بدون رعايت ماده فوق غير قانوني است.
كليه وزارتخانه ها(بجز اطلاعات) ، سازمانها ، موسسات وشركتهاي دولتي ، شركتهاي ملي نفت وگاز و پتروشيمي ، سازمان گسترش نوسازي صنايع ايران ، سازمان صنايع ملي ايران ، جمعيت هلال احمر، شهرداريهای کشور ، سازمان تأمين اجتماعي ، بانكهای کشور، موسسات وشركتهاي دولتي كه شمول قانون برآنها مستلزم ذكر نام است، نهادهای انقلاب اسلامی، موسسات و شركتهائي كه تمام يا قسمتي از بودجه آنها از بودجه عمومي تأمين مي شود و... مشمولین قانون گزینش می باشند.
تبصره- داوطلبان ورود به دانشگاهها و موسسات آموزش عالي غير بورسيه يا غير متعهد خدمت و مراكز آموزش عالي غير وابسته به دستگاههاي مذكور در فوق ، قضات و اعضاء هيأتهاي علمي دانشگاه و موسسات آمزش عالي ، پرسنل نيروهاي مسلح جمهوري اسلامي ايران ( اعم از كادر نظامي و غير نظامي ارتش ، سپاه و نيروهاي انتظامي ) تابع ضوابط و احكام مربوط به خود خواهند بود.
ارکان گزینش کشور
1- رئيس جمهور؛ رئيس جمهور ریاست عالیه گزینش کشور را بعهده داشته و با رعايت مفاد اين قانون مي تواند اداره امور گزينش كشور را مستقيماً عهده دار شود و يا به عهده ديگري بگذارد .
2- هيأت عالي گزينش؛ این هیات توسط رئیس جمهور و طبق ضوابط موجود تشکیل می گردد و از جمله وظایف آن ایجاد هیات های مرکزی در دستگاه های اجرایی، تعیین سیاست ها، خط مشی ها و ضوابط گزینش و همچنین بررسی و احراز صلاحیت اعضاء هیات ها و هسته های گزینش و نظارت بر حسن اجرای مقررات است. دبیرخانه این هیات در نهاد ریاست جمهوری مستقر می باشد و زیر نظر دبیر هیات عالی گزینش اداره می شود. دبیر مسئول اجرای مقررات و تصمیمات هیات عالی است.
3- هيأت هاي مركزي؛ هيأت مركزي گزينش توسط هيأت عالي گزينش تشكيل مي گردد و به عنوان مرجع گزينش و مسئول نظارت و هماهنگی در اجرای قانون گزینش و مقررات مربوطه در دستگاه های مشمول قانون می باشد و از جمله وظایف این هیات ها؛ صدور رای در مرحله دوم تجدید نظر رای هسته، ایجاد هسته های گزینش، بررسی و انتخاب و معرفی اعضای هسته ها و ... می باشد. اعضاي هيأت با حكم دبير هيأت عالي گزينش منصوب مي شوند و دبيرخانه هيأت مركزي زيرنظر آن هيأت تشكيل مي گردد ، مسوول آن به پيشنهاد هيأت مركزي و تأييد هيأت عالي و با حكم دبير هيأت مرکزی منصوب خواهد شد. امور اجرایی هیات توسط دبیرخانه که دارای یک مسئول و مستقر در حوزه ستادی دستگاه می باشد انجام می پذیرد.
4- هسته هاي گزينش؛ اجراي دستورالعملها ، بخشنامه ها و ساير موارد محوله از هيأت مركزي و هيأت عالي گزينش، مرجع ابتدایی بررسي و تعيين صلاحيت اخلاقي ، اعتقادي و سياسي متقاضيان مشمول اين قانون قبل از ورود تا مرحله قطعيت اشتغال ( به تحصيل يا استخدام)، تأييد صلاحيت كاركنان هسته و رسيدگي به شكايات در مرحله اول تجديدنظر اصلی ترین فعالیت هسته را تشکیل می دهد.
مدير هسته مسئولیت اداره امور اجرايي و هماهنگي امور واحدهاي هسته گزينش طبق دستورالعملهاي هيات مركزي و هيات عالي گزينش را بر عهده دارد. همچنین صدور احكام انتصاب كاركنان پس از بررسي و تأييد هسته گزينش و اجراي كليه مصوبات هسته گزينش، هيات مركزي و هيات عالي گزينش را عهدار است.
ضوابط حاکم بر گزینش
علاوه بر لزوم احراز شرایط عمومی استخدام شامل صلاحیت های علمی و توانایی های جسمی و روانی که با آزمون و توسط دستگاه مشخص می گردد، متقاضیان می بایست حائز ضوابط گزینش(عمومی، انتخاب اصلح) نیز باشند. ضوابط عمومي، حداقل ضوابطی است که داوطلب اشتغال می بایست حائز آن باشد. از مصادیق آن عبارتنداز: اعتقاد به دين مبين اسلام و يايكي از اديان رسمي مصرح در قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران، التزام عملي به احكام اسلام(عمل به واجبات و اجتناب از محرمات)، اعتقاد و التزام به ولايت فقيه ، نظام جمهوري اسلامي و قانون اساسي، عدم اشتهار به فساد اخلاقي و تجاهر به فسق، عدم سابقه وابستگي تشكيلاتي ، هواداري از احزاب و سازمانها و گروههائي كه غير قانوني بودن آنها از طرف مقامات صالحه اعلام شده و يا مي شود مگر آنكه توبه ايشان محرز شود، عدم سابقه محكوميت كيفري موثر و عدم اعتياد به مواد مخدر را می توان نام برد.
ضوابط انتخاب اصلح، ضوابطی است که در موارد محدوديت ظرفيت(پذیرش) و كثرت تقاضا، همچنین استخدام در مشاغل حساس(مشاغل آموزشی و امنیتی و ...) و موارد خاص(اعزام به ماموریت ثابت خارج کشور و ...) به عنوان اولویت اعمال می گردد. ازجمله مصادیق آن ایثارگری(حضور داوطلبانه در جبهه های حق علیه باطل، جانبازی، آزادگی، خانواده شهدا و اسرا و مفقودین) خدمت در مناطق محروم ، فعاليت در نهادهاي انقلاب، شركت در فعالیت های سیاسی، اجتماعی و عبادی( نماز جمعه و جماعات، ...)، پوشش چادر براي خواهران ) و ... را می توان نام برد.
نحوه رسیدگی به شکایات گزینش داوطلبان
افرادي كه در مراحل گزينش واجد شرايط عمومي يا انتخاب اصلح تشخيص داده نشوند مي توانند تقاضاي كتبي خود را حداكثر تا دو ماه پس از ابلاغ رای در هرمرحله، به مراجع تجديدنظر كننده ( اول ، دوم ) تحويل دهند و درصورت عدم اعتراض در مهلت مقرر رأي صادره قطعي و لازم الاجرا است
اعلام اعتراض می بایست صرفا از طرف داوطلب و بصورت کتبی و با لخذ رسید و یا ارسال بوسیله پست سفارشی در مهلت مقرر انجام گیرد. داوطلب در شکوائیه کتبی خود باید نکات ذیل را قید نماید:
- نام و نام خانوادگی، نام پدر، شماره شناسنامه (کدملی) و امضاء
- آدرس محل کار و سکونت و شماره تلفن تماس
- ارائه جهات، دلایل یا مستندات اعتراض با درج رای یا آراء صادره در شکوائیه
پس از تجدید نظر دوم، معترضین به آراء تجدیدنظر می توانند حداکثر تا دو ماه پس از ابلاغ رای، به دیوان عدالت اداری شکایت نمایند تا پرونده آنان از حیث نقض قوانین و مقررات مورد بررسی قرار گیرد.
هریک از مراجع ابلاغ رای همچنین دیوان عدالت اداری فقط یک بار می توانند نسبت به یک شکایت رسیدگی و اقدام به صدور رای نمایند. هسته و هیات مکلفند در رای صادره، قابل تجدیدنظر بودن و نیز مرجع تجدیدنظر کننده و مهلت قانونی جهت اعتراض را ذکر نمایند.
درصورتیکه شکایت بعد از مهلت قانونی واصل یا از سوی فردی غیر از داوطلب(باستثناء نماینده قانونی) امضاء شده باشد، هسته و هیات فارغ از رسیدگی بوده و مورد بنحو مقتضی به شاکی اعلام خواهد شد. در مرحله دوم تجدیدنظر که در هیات انجام خواهد شد، هیات پس از ملاحظه پرونده و نیز استماع دفاعیات حضوری داوطلب(درصورت درخواست)، نسبت به صدوررای اقدام خواهد نمود. درهر حال عدم حضور ذینفع در مهلت مقرر مانع از رسیدگی نمی باشد.افشای محتوای پرونده ها به استناد ماده 43 آیین نامه اجرایی قانون مجاز نمی باشد. لیکن درصورتیکه داوطلب با علم به این موضوع بخواهد در جلسه حضوری از فرد دیگری بعنوان مطلع یا شاهد بصورت همراه استفاده نماید، با اطلاع قبلی هیات، منعی نخواهد داشت. بهرحال هیچ یک از افراد حاضر در جلسه حق افشای محتویات پرونده را نخواهند داشت. هسته و هیات موظفند درصورت درخواست کتبی داوطلب موارد عدم پذیرش(اعم از عدم احراز ضوابط عمومی یا انتخاب اصلح) را بصورت کلی، محرمانه و کتبی به وی اعلام نمایند.
در صورتی که محققین، مصاحبهگران، ارزیابان و اعضاء هسته ها و هیأتها و یا همسران آنان با معترض قرابت نسبی یا سببی تا درجه سوم از طبقه دوم داشته باشند و یا با معترض دعوی کیفری یا حقوقی داشته و یا اینکه در دعوی مطروحه ذینفع باشند نمیتوانند در رسیدگی و اعلام نظر دخالت نمایند.
با توجه به انقضای مهلت مقرر در ماده 35 آیین نامه اجرایی قانون(2) در تاریخ 11/9/1377 ، اعتراض نسبت به آراء صادره قبلی هسته ها و هیأتها، قابل رسیدگی نخواهد بود و هسته ها و هیأتها فارغ از بررسی و تجدیدنظر می باشند.
1- ماده43- كليه اطلاعات بدست آمده در مراحل گزينش بصورت محرمانه در پرونده گزينش داوطلبان ثبت و ضبط ميگردد، و افشاي آن مجاز نمي باشد و با متخلفين طبق مقررات مربوطه برخورد خواهد شد.
تبصره- در صورت در خواست داوطلبان، موارد بصورت كلي، محرمانه و كتبي به وي اعلام مي شود.
2- ماده 35- افرادي كه بعد از ابلاغ قانون گزينش واجد شرايط عمومي يا انتخاب اصلح تشخيص داده نشده و قبلاً اعتراض ننموده اند ميتوانند حداكثر تا دو ماه پس از ابلاغ اين آيين نامه (25/5/1377) اعتراضيه خود را تحويل نمايند كه در اين صورت هيأت، مسئول رسيدگي به آن خواهد بود.